خبرگزاری فارس: عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه گفت: با اجرای یک طرح 3 ساله اندازه‌گیری تشعشعات آنتن‌های تلفن همراه مشخص شد این میزان در خانه‌ها، یک هزارم حد مجاز و در فضاهای باز یک صدم حد مجاز است.
بررسی میزان تشعشعات یکی از وظایف همیشگی سازمان انرژش اتمی است.
این سازمان همواره به صورت دوره‌ای و متناوب در حال اندازه‌گیری میزان پرتوها و تشعشعات در سطح شهر است، اما این بار به دلیل حساسیت‌های اخیر ایجاد شده در بحث تشعشعات آنتن‌های تلفن‌همراه، این سازمان، با یک برنامه زمان‌بندی شده 3 ساله، در تمام کشور اندازه‌گیری انجام داده است.
در رابطه با نتایج این بررسی 3 ساله، گفت‌وگویی با عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه انجام داده‌ایم.
دلنواز فرودین در گفت‌وگو با خبرنگار فناوری اطلاعات خبرگزاری فارس، در تشریح نتایج پروژه 3 ساله اندازه‌گیری تشعشعات آنتن‌های تلفن‌همراه، اظهار داشت: سازمان انرژی اتمی چندی پیش، طرح سه سالهای را آغاز کرد که بر اساس آن طی سه سال، شرایط نصب آنتن‌های BTS در کل کشور را بررسی کند.
وی ادامه داد: بر این اساس، تیم هایی که تعیین شدند به اقصی نقاط کشور از جمله روستاها، شهرها، جاده‌ها و مکان‌ها با تراکم‌های مختلف جمعیتی مراجعه کردند.
وی تاکید کرد: به این ترتیب بدون اینکه هیچ هماهنگی با اپراتورهای تلفن همراه داشته باشیم، به صورت مستقل اندازه‌گیری‌هایی را در سطح کشور انجام دادیم.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه افزود: نتایج این اندازه‌گیری‌ها پس از 3 سال جمع‌آوری شده که براساس آن، خوشبختانه در اکثر موارد نصب آنتن‌های BTS، منازل مسکونی در ناحیه نزدیک به آنتن و در معرض تشعشع قرار نگرفته است؛ بلکه منازل مسکونی عموما در ناحیه‌ای قرار دارند که تشعشع وجود دارد، اما به دلیل دور بودن از آنتن، این تشعشع پخش شده و شدت آن کاهش پیدا کرده است.
پرتوگیری مردم در منازل، زیر یک هزارم حد مجاز است
وی تصریح کرد: بنابراین میزان پرتوگیری مردم عموما حتی از یک دهم درصد حد مجاز پرتوگیری (مطابق با استاندارد ملی ایران که با استانداردهای جهانی مطابقت دارد) کمتر است.عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه تصریح کرد: مقدار تشعشع یک هزارم مقدار مجاز است و در اکثر موارد نیز سطح پرتوگیری مردم در منازل از یک‌هزارم حد مجاز کمتر است.
وی یاد آور شد: مبنای تالیف استاندارد ایران مشابه آنچه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، استفاده می‌شود، است.
پرتوگیری در فضاهای باز بیشتر از داخل خانه است
وی افزود: اما در برخی از اندازه‌گیری‌های نیز شدت از یک صدم حد بیشتر بوده اما آن مکان‌ها داخل منزل مسکونی نبوده‌اند؛ ممکن است در سطح یک پارک، یک خیابان یا جایی که افراد به صورت موقت در حال تردد هستند، باشد و زمان قرار گرفتن‌شان در آنجا، زمان طولانی نیست.
وی ادامه داد: حتی در این موارد نیز شدت کمتر از حد مجاز است، اما نسبت به آنچه داخل منازل مردم است، بیشتر است.
وی ادامه داد: برای مثال در خیابانی یک آنتن BTS نصب شده است؛ ممکن است در آن خیابان یا خیابان مجاور، شدت پرتوگیری حدود یک صدم حد مجاز باشد که باز هم زیر حد مجاز است.
وی ادامه داد: اما در داخل خانه، هیچ موردی که تشعشع در محدوده یک صدم حد باشد نیز نتوانستیم پیدا کنیم؛ حتی یک مورد هم نبود.
فرودین تاکید کرد: جاهایی که ما چک کرده‌ایم، نقاطی بوده که BTS نصب شده و ما تا شعاع 150 متری BTS را چک کرده‌ایم، برای مثال اگر تا شعاع 150 متری BTS، منزلی بوده که حدس زده‌ایم ممکن است در آن منزل، شدت زیاد باشد، آن جا را چک کرده‌ایم.
وی یادآور شد: به عنوان نمونه داخل یکی از آن خانه‌ها را چک کرده‌اند و شدت واقعا در حد یک‌هزارم حد و کمتر بوده است؛ حتی این مورد را نیز در ارزیابی‌های 3 ساله‌مان در نظر گرفتیم که ببینیم واقعا در شعاع 150 متری BTSهایی که هم‌اکنون در شهرها نصب هستند چقدر مدرسه، مرکز درمانی و مراکز حساس وجود دارد که خوشبختانه تعداد این اماکن نیز بسیار کم است.
وی یاد آور شد: البته تعدادی از مراکزی که در شعاع 150 متری بوده‌اند، به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند و اندازه‌گیری داخل مدارس نیز انجام شده است.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه ایرانیان افزود: در نهایت به این نتیجه رسیدیم که خوشبختانه در نصب آنتن‌های BTS استاندارد پرتویی در حال رعایت است.
باور بی‌ضرر بودن دکل‌ها برای مردم اندکی سخت است
فرودین تاکید کرد: علاوه بر موضوع پرتویی، موضوع زیبایی بصری نیز وجود دارد که بی تاثیر بر نگرانی‌ها نیست؛ اینکه یک دکل مقابل منزل مسکونی نصب می‌شود و منظره منزل خراب می‌شود، دیگر پرتویی نیست.
وی ادامه داد: این موضوع به نهادهای دیگری مربوط می‌شود که تا جایی که اطلاع دارم در حال حاضر در حال کار روی این موضوعات هستند و می‌خواهند این مشکلات بصری را نیز به حداقل برسانند.
وی افزود: زیرا وقتی یک نفر به دکل بلند مقابل منزل خود نگاه می‌کند، نمی‌تواند باور کند که شدت میدان در منزل‌اش واقعا زیر حد مجاز است و آسیبی به او وارد نمی‌کند.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه یادآور شد: بنابراین موضوع بصری، پرتویی نیست و به این دلیل ربطی به سازمان انرژی اتمی ندارد و مراجع ذیربط در حال انجام اقدامات لازم در این زمینه هستند.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه در پاسخ به این سوال که وقتی یک دکل دقیقا مقابل پنجره یک منزل قرار دارد، ساکن آن خانه، چگونه باید باور کند که دکل به این نزدیکی، آسیبی به وی وارد نمی‌کند، گفت: دکلی که مقابل پنجره قرار گرفته، ممکن است پشت به منزل باشد؛ به این معنی که سمت تابش به سمت رو‌به‌رو باشد و خانه که در پشت آنتن قرار دارد هیچ پرتویی دریافت نمی‌کند.
آنتن‌های روی ساختمان‌های بلند، امن تر از ساختمان‌های کوتاه
وی افزود: همچنین ممکن است آنتن در پشت‌بام خانه‌ای باشد و همسایه نگران می‌شود.
وی توضیح داد: وقتی آنتن نصب می‌شود یک ناحیه به عنوان ناحیه تابش است، نصب آنتن باید به لحاظ فنی به گونه‌ای باشد که در فاصله‌های نزدیک به دکل هیچ مانعی در ناحیه تابش قرار نگیرد؛ زیرا جلوی تابش را می‌گیرد و آنتن کارایی لازم را نخواهد داشت.
وی ادامه داد: بسیاری از مشکلات فعلی به دلیل این عدم اطمینان است، زیرا این امکان وجود ندارد که ما داخل تک‌تک خانه‌هایی که آنتن جلویشان است، اندازه‌گیری انجام دهیم، اگر هم انجام دهیم شاید فرد تصور کند که داریم به او دروغ می‌گوییم و آنچه می‌گوییم واقعیت ندارد؛ اما واقعیت همین است.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه افزود: این آزمایش کاملاً به صورت اتفاقی و بدون هماهنگی اپراتورها انجام شده، زیرا هدف ارزیابی بوده است. هدف این بود که ببینیم واقعیت چه چیزی در حال وقوع است، آیا لازم است سخت‌گیرانه‌تر عمل کنیم و استانداردها و مقررات را سخت‌تر کنیم.
پرتوزائی بدترین آنتن‌ها را هم اندازه گرفتیم
فرودین گفت: اپراتوری که پروانه گرفته یا کار خود را دقیق انجام می‌دهد و تعهدات خود را رعایت می‌کند یا اتفاقات دیگری در حال وقوع است که سازمان انرژی اتمی اصلاً خبر ندارد؛ بنا بر این، این آزمایش به این منظور بوده که بدون هماهنگی با مراکز و اپراتورها شرایط موجود را چک کنیم.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه تصریح کرد: آنتن‌ها به صورتی انتخاب شده‌اند که شرایط مختلف لحاظ شود؛ برای مثال دکل روی پشت‌بام، دکل کوتاه‌تر، دکل در فاصله 10 متری منزل مسکونی، دکل در فاصله 3 متری منزل مسکونی و سایر شرایط؛ سعی کردیم بدترین شرایطی که به صورت بصری دیده می‌شود را چک کنیم.
وی توضیح داد: برای مثال اگر آنتن در شرایطی نصب شده که احساس کردیم آنجا ممکن است مشکلاتی باشد، آن آنتن را حتماً چک کردیم؛ اما آنتی که در 200 متری آن چیزی نبوده، مثل آنتن‌های نصب شده در جاده‌ها را کمتر اندازه گرفته‌ایم.
* حد مجاز تشعشع آنتن تلفن‌همراه، 4.5 وات بر متر مربع
خبرنگار فارس پرسید: حد مجاز تشعشع چقدر است؟
فرودین گفت: حد مجاز تشعشع برای محدوده باند فرکانسی مورد استفاده در تلفن همراه، حدود 4.5 وات بر متر مربع یا 45 صدم میلی وات به سانتی متر مربع است.
خبرنگار فارس پرسید: در این پروژه اندازه گیری، وضعیت کدام استان از نظر تشعشع بهتر و کدام استان بدتر بود؟
فرودین در پاسخ به این سوال، گفت: در شهرهایی که خانه‌ها هم‌ارتفاع‌ترند این مسائل کمتر است، برای مثال در برخی شهرهای شمالی که ارتفاع خانه‌ها متفاوت‌تر است، ممکن است میزان تشعشع کمی بالاتر رود؛ اما باز هم زیر حد مجاز است.
وی ادامه داد: در شهرهای کم‌ارتفاع و هم ارتفاع، حد مجاز، زیر یک ده هزارم حد است، اکثر جاها شدت خیلی از حد کمتر است؛ اما جاهایی که تراکم بیشتر است و در نتیجه اختلاف سطح بیشتر است، شدت ممکن است به یک هزارم حد نیز برسد؛ اما باز هم زیر حد مجاز است.
وی در خصوص شهر تهران نیز گفت: شهر تهران تنوع مناطق زیادی دارد، در برخی جاها میزان تشعشعات یک هزارم و برخی جاها یک ده‌هزارم حد مجاز است و این میزان به بافت شهری بستگی دارد.
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه افزود: در یک منطقه یک ساختمان بلند وجود دارد که ساکنان اجازه نمی‌دهند روی آن دکل نصب شود، بنا بر این اپراتور به اجبار روی ساختمان کوتاه‌تری دکل می‌زند که این کار شرایط را بدتر می‌کند؛ نصب آنتن روی ساختمان بلندتر به نفع همه است، زیرا پوشش بهتری نیز برای منطقه دارد.
وی ادامه داد: بیشتر شکایت‌ها مربوط به مواردی است که روی یک ساختمان کوتاه مثلا 2 طبقه آنتن نصب شده است، زیرا هم ظاهر بدی دارد و هم بالاخره پرتو در یک فاصله‌ای به یک ساختمان‌های اطراف خواهد رسید؛ هرچند ما چک کرده‌ایم که آنجا هم شدت از حد خیلی کمتر است اما نسبت به شرایط بهینه‌ای که آنتن می‌توانست نصب شود، شرایط فرق دارد.
خبرنگار فارس پرسید: در سالهای اخیر حساسیت‌ها نسبت به تشعشعات آنتن‌های تلفن همراه در جامعه بیشتر شده؛ آیا طی چند سال اخیر این واکنش‌ها، باعث شده که اپراتورهای تلفن همراه تغییری در وضعیت آنتن‌های خود ایجاد کنند؟
وی در پاسخ به این پرسش، گفت: شرایط 3 سال پیش نسبت به شرایط الان تقریباً بدتر نبوده است، دلیل‌اش نیز این است که از 3 سال پیش تاکنون تعداد دکل‌ها و آنتن‌ها بیشتر شده‌اند؛ بنابراین ما در بررسی ها این موضوع را مشاهده نکرده‌ایم.
اتمام پروژه 3 ساله اندازه‌گیری پرتوها؛ اندازه‌گیری‌ها همچنان ادامه دارد
خبرنگار فارس پرسید: این پروژه یک برنامه 3 ساله بود که به اتمام رسید، بعد از این پروژه آیا بررسی و اندازه‌گیری تشعشعات آنتن‌های تلفن همراه ادامه می‌یابد؟
فرودین گفت: این یک طرح بود که انجام شده است؛ اما واحدهای نظارتی حتماً اندازه‌گیری‌های اتفاقی را تکرار خواهند کرد و اگر ببینیم در محلی بررسی لازم است حتماً اقدام خواهیم کرد، اما دیگر به صورت متراکم، ظرف یک بازه زمانی و تعداد زیاد به صورت برنامه‌ریزی نخواهد بود.
وی ادامه داد: علاوه بر سازمان انرژی اتمی، ارگان‌های دیگر از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رگولاتوری نیز همواره اقدامات و اندازه‌گیری‌های نظارتی را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: اما سازمان انرژی اتمی به عنوان واحد قانونی، مسئولیت خاص خود را دارد و به هیچگاه نمی‌تواند این مسئولیت را تعطیل کند.
اپراتورها از نظر رعایت ایمنی تشعشی در یک سطح‌اند
خبرنگار فارس پرسید: آیا در اندازه‌گیری‌ها، مشخص شد که وضعیت کدام یک از اپراتورهای تلفن‌همراه در رعایت ایمنی تشعشعی بهتر است؟
عضو انجمن ایرانی حفاظت در برابر اشعه، گفت: وقتی این ارزیابی را انجام دادیم هدف این نبود که بگوییم کدام اپراتور بدتر یا بهتر است، اما هدف این بود که اگر به مورد حادی برخورد کردیم دنبال اپراتور مربوط برویم؛ اما استانداردها و مقررات رعایت شده بود و ما تفاوتی را مشاهده نکردیم.